Transporter-5: nowe urządzenia ICEYE. Pierwszy ormiański satelita na pozycji

Dedykowana misja w ramach prowadzonego przez SpaceX programu "SmallSat Rideshare" została przeprowadzona 25 maja br. o godz. 20:35 czasu polskiego z wyrzutni LC-40, stanowiącej część cywilnego ośrodka na Przylądku Canaveral na Florydzie. Wydarzenie miało na celu dostarczenie na orbitę przy pomocy Falcona 9 szeregu małych satelitów dla międzynarodowych klientów. Urządzenia zostały umieszczone na orbicie heliosynchronicznej o wysokości 525 km nad Ziemią.

Jednym z klientów była wywodząca się z Finlandii firma ICEYE, z polskim rodowodem. Jest dostawcą instrumentów obrazowania radarowego, umożliwiającą ciągłą obserwację powierzchni planety i śledzenie zmian – niezależnie od pory dnia i warunków atmosferycznych, której współzałożycielem jest pochodzący z Polski Rafał Modrzewski. Pięć nowych satelitów owej firmy to największa jednorazowe rozmieszczenie swoich urządzeń w historii działalności spółki.

Środowy start obejmował m.in. dwa instrumenty zbudowane przez amerykański oddział ICEYE US. Na początku zeszłego roku ten podmiot uruchomił zakład produkcji satelitów w swojej siedzibie w Irvine, w stanie Kalifornia. Urządzenia są licencjonowane przez Narodową Administrację Oceaniczną i Atmosferyczną (NOAA) i będą obsługiwane oraz kontrolowane wyłącznie z należącego do firmy i działającego w trybie 24/7 Centrum Operacji Misji w Irvine.

Począwszy od 2018 r. ICEYE i ICEYE US rozmieściły łącznie 21 satelitów, w tym urządzenia realizujące misje komercyjne, jak i sensory w pełni dedykowane dla konkretnych klientów. Zdolności konstelacji ICEYE mają znaczenie dla użytkowników rządowych i komercyjnych w różnych sektorach, w tym na przykład w ubezpieczeniach, w zarządzaniu kryzysowym i likwidowaniu skutków katastrof naturalnych, w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego i obronności oraz pomocy humanitarnej czy monitorowaniu zmian klimatu.

Dwa kolejne urządzenia przekazywane zostały Brazylijskim Siłom Powietrznym. Siły Powietrzne Brazylii będą posługiwać się nimi na rzecz wspierania bezpieczeństwa narodowego oraz dla celów związanych z ochroną środowiska. Mając na uwadze często występujące w Brazylii zachmurzenie satelity SAR, które mogą obrazować Ziemię czy to w nocy, czy przez pokrywę chmur, są szczególnie przydatne do gromadzenia potrzebnych informacji. Firma ICEYE planuje w tym roku dodać jeszcze pięć urządzeń do swojej konstelacji, a część z nich ma zostać wyprodukowana przez ICEYE US.

Poza urządzeniami ICEYE warto wspomnieć o pierwszym w historii satelicie zbudowanym na użytek rządu Armenii. Jak podały ormiańskie władze, instrument o niewielkiej masie został wystrzelony w celu orbitalnej kontroli granic, pomocy w zarządzaniu kryzysowym, ochrony środowiska, w tym monitorowania zmian klimatycznych, rozwoju miast, budowy dróg i geologii. Wyniesienie satelity było wynikiem kooperacji między państwową armeńską firmą Geocosmos a hiszpańską firmą Satlantis, która specjalizuje się w produkcji małych satelitów.

Informacje dotyczące owego ładunku są bardzo ograniczone, gdyż ormiański rząd nie ujawnił warunków finansowych umowy ani parametrów technicznych satelity. Zatem można stwierdzić, że Armenia rozpoczyna erę kosmicznej bytności i zapewne ma duże nadzieje na rozwój swoich możliwości w tym sektorze. W związku z wydarzeniem premier Armenii oznajmił, że w najbliższej przyszłości, a dokładniej do końca 2023 r. w kraju powstanie centrum kontroli satelitarnej, wokół którego zostanie utworzony zespół specjalistów. Jedną z głównych funkcji centrum kontroli będzie sterowanie urządzeniem i odbiór przesyłanych zdjęć. Planuje się, że stacja odbiorcza będzie świadczyła usługi transmisji danych satelitarnych również dla innych operatorów satelitarnych.

Oprócz wymienionych ładunków na pokładzie Falcona 9 w ramach misji Transporter-5 zostało wystrzelonych ponad pięćdziesiąt innych urządzeń dla różnych klientów. Na pokładzie rakiety SapceX znalazł się m.in. pierwszy pojazd transferowy (holownik orbitalny) Vigoride zbudowany przez firmę Momentus, który zademonstruje nowatorski system napędowy MET wykorzystujący jako paliwo m.in. wodę; cztery małe satelity optyczne do obrazowania Ziemi argentyńskiej firmy Satellogic; trzy mikrosatelity kanadyjskiej firmy GHGSat, która rozmieszcza flotę małych urządzeń do monitorowania globalnej emisji gazów cieplarnianych; trzy instrumenty dla HawkEye 360, amerykańskiej firmy budującej konstelację satelitów SIGINT oraz urządzenie Outpost Mars Demonstration 1 (OMD-1) firmy NanoRacks. Ostatni instrument powstał we współpracy z firmą Maxar i ma na celu przetestowanie możliwości cięcia metalu w przestrzeni kosmicznej, korzystając z surowca pod postacią nieaktywnych i zużytych wyższych członów rakiet.

Opisywany start był 22. startem Falcona 9 w obecnym roku kalendarzowym i 155. wykorzystaniem systemu nośnego w całej swojej historii. Mimo tak licznego ładunku, misja Transporter-5 nie była rekordowa pod względem największej liczby wyniesionych ładunków. Numerem jeden pozostaje w dalszym ciągu misja Transporter-1, która odbyła się w styczniu 2021 r. Umieszczono w przestrzeni kosmicznej 143 urządzenia.

Opracowanie: ICEYE/Space24