Widziane z orbity: odbudowa ośrodka nuklearnego w Iranie

Ośrodek nuklearny Parczin został w uszkodzony w wyniku izraelskiego ataku lotniczego w październiku ub.r. Odbudowa obiektu, zidentyfikowanego jako Taleghan-2, rozpoczęła się przed 12-dniową wojną z Izraelem w czerwcu br. i była kontynuowana również po jej zakończeniu - przekazał portal

„Na podstawie zdjęć nie można jednoznacznie stwierdzić, jaki jest cel nowej konstrukcji w tym miejscu; możliwe są również przeznaczenia niezwiązane z energią jądrową. (…) Jest głęboko niepokojące, że prace budowlane prowadzone są na terenie byłego ośrodka rozwoju broni jądrowej Planu AMAD, co rodzi poważne pytania o prawdziwe przeznaczenie tych obiektów” – czytamy w analizie.

AMAD był tajnym projektem naukowym, którego celem prawdopodobnie było opracowanie broni jądrowej. Według Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) rozpoczął się w 1989 roku i zakończył w 2003 roku.

Jak podano w analizie, zdjęcia satelitarne z 20 maja 2025 r. pokazują, że zniszczony budynek został tymczasowo zadaszony, przed 12 czerwca położono fundamenty i rozpoczęto prace ziemne, a pod koniec sierpnia rozpoczęto budowę nowej konstrukcji ze wzmocnionym dachem łukowym o wymiarach około 45 na 17 metrów nad tymczasowym zadaszeniem. W pobliżu powstały także dwa mniejsze budynki. Zdjęcia z 27 września pokazują trzecią, łukowatą konstrukcję.

Instytut stwierdził, że chociaż obecnie nie ma dowodów potwierdzających jakiekolwiek przeznaczenie tego programu w kontekście broni jądrowej, należy podjąć wysiłki w celu ustalenia, czy Iran próbuje odtworzyć komory testowe z materiałami wybuchowymi, które pierwotnie były częścią programu AMAD, czy też zakłady produkujące materiały wybuchowe z tworzywa PETN, jak niedawno zgłoszono.

Dodał, że łukowe dachy budowli można później przykryć ziemią, aby zwiększyć odporność na ewentualne przyszłe naloty, i poinformował, że będzie nadal monitorować rozwój sytuacji.

Iran jest od dawna oskarżany przez państwa zachodnie o dążenie do stworzenia broni atomowej. Teheran zaprzeczał, dowodząc, że jego celem jest wyłącznie cywilne wykorzystanie energii jądrowej, jednak jednocześnie intensywnie wzbogacał uran do poziomów, których nie da się wykorzystać przy pokojowych zastosowaniach.

Według MAEA Iran ma około 440 kg uranu wzbogaconego do 60 proc., co - po wzbogaceniu do 90 proc. - pozwoliłoby na zbudowanie od ośmiu do dziesięciu bomb atomowych. Zgodnie z porozumieniem z 2015 r. stopień wzbogacenia uranu w irańskim programie jądrowym nie może przekraczać 3,67 proc.

Widok z orbity

Opisywane informacje to kolejny przykład przydatności danych pozyskiwanych z orbity. Zdjęcia satelitarne to w dzisiejszych czasach nieodłączny element operacji wojskowych i prowadzenia działań wywiadowczych. Najlepiej widzimy to na przykładzie wojny na Ukrainie, a także poprzez wydarzenia na Bliskim Wschodzie.

Warto jednak pamiętać, że wykorzystanie satelitów podczas konfliktów zbrojnych nie jest niczym nowym. Już w przeszłości mogliśmy się spotkać z wykorzystaniem tej technologii w konfliktach w Zatoce Perskiej w 1991 r., czy w Afganistanie. Obecnie ich skala użycia jest niespotykana. Głównie poprzez dostępność komercyjnych usług obrazujących, z których korzystać mogą nawet cywilne podmioty.

Zachęcamy zatem do śledzenia naszej serii „Widziane z orbity”, aby być na bieżąco z kolejnymi wydarzeniami, uwiecznionymi na zdjęciach satelitarnych.