Medycyna w kosmosie. Czego potrzebujemy poza Ziemią?

Wśród ambitnych planów podboju kosmosu przez człowieka na pierwszym miejscu znajduje się Księżyc, który ma być bazą wypadową w kierunku kolejnych ciał niebieskich, tj. Mars lub asteroidy. Miejsca te łączy wspólna cecha - do kolonizacji wymagana jest odpowiednia infrastruktura, obsługiwana często przez człowieka. Pojawia się zatem kolejny problem, czyli medycyna i dbanie o samopoczucie astronautów.

Warunki mikrograwitacji często działają w sposób niekorzystny dla zdrowia. Przebywanie człowieka w kosmosie powoduje m.in. zmniejszenie mięśnia sercowego, zanik mięśni nóg, zmniejszenie gęstości kości, a także wiele innych zmian w jego organizmie. Szczególnie niebezpieczne jest też promieniowanie kosmiczne, które do Ziemi nie dociera dzięki polu magnetycznemu. Częstym problemem jest również tzw. syndrom adaptacji kosmicznej, czyli choroby objawiającej się nudnościami, wymiotami lub poczuciem dezorientacji i zmęczenia.

Międzynarodowa Stacja Kosmiczna jest placówką, na której prowadzone są badania nad medycyną. Wyniki pomagają w leczeniu chorych na Ziemi, ale są również brane pod uwagę w kontekście planowania przyszłych misji księżycowych lub marsjańskich. Przykładowo przeprowadzana krystalizacja białek pozwala dowiedzieć się więcej o naszych ciałach, dolegliwościach i potencjalnych metodach leczenia.

Medycyna w kosmosie a na Ziemi różni się m. in. pod względem dawkowania leków. Dr Christoph Seubert, anestezjolog z Uniwersytetu Florydy, który pracował przy badaniach finansowanych przez NASA, w komentarzu dla portalu Clinical Trails Arena zauważył, że przepływ krwi i tempo trawienia zmieniają sposób, w jaki organizm przetwarza leki. Z tego powodu dawki podawane na Ziemi nie muszą być takie same w kosmosie.

Wyzwaniem jest również udzielenie pomocy w przypadku zabiegów chirurgicznych. Oczywiście najprostszym rozwiązaniem jest zapewnienie obecności lekarza podczas misji kosmicznych, natomiast nie w każdym przypadku będzie to możliwe. W takiej sytuacji pomocne będzie skorzystanie z robota, który przy pomocy łączności z Ziemią będzie w stanie przeprowadzić niektóre zabiegi.

Przykładem tego typu urządzenia będzie Robotic Surgery Tech Demo, który już z kilka dni uda się z misją na ISS. O ile Międzynarodowa Stacja Kosmiczna znajduje się relatywnie blisko Ziemi, Księżyc oraz Mars wymagają zupełnie innych procedur. Przykładowo sytuacja może być krytyczna, jeśli podczas lotu na Czerwoną Planetę w wyniku usterki zostanie zerwana łączność z kliniką na Ziemi. Wówczas operacje staje się niemożliwa, a podstawowe szkolenie astronautów może nie wystarczyć.

Odległość może okazać się również problematyczna w przypadku terminu ważności niektórych leków, dzięki czemu wiemy, że środek jest bezpieczny i skuteczny. Lot na ISS lub Księżyc w niektórych przypadkach może nie stanowić pod tym względem problemu. Co jednak z misją na Marsa, która wraz z transportem i pobytem może potrwać lata?

Nasuwającym się rozwiązaniem może być produkcja na statku kosmicznym, natomiast wszelka potrzebna aparatura jest ciężka, a przecież kapsuły mają ograniczone możliwości. Naukowcy pracują obecnie nad metodą modyfikacji roślin w celu pozyskania leku. Przykładem jest eksperyment badaczy z Uniwersytetu Kalifornijskiego, w ramach którego z sałaty uzyskuje się lek pomagający przy osteoporozie. Warzywo może być wyhodowane w kosmosie.

Opisane wyżej wyzwania związane z medycyną i postępy naukowców to tylko przykłady pokazujące złożoność problemu związanego z eksploracją kosmosu. Obecne prace nad programami zakładania baz na ciałach niebieskich są niezwykle zaawansowane pod względem infrastruktury, natomiast równie ważne pozostają zdrowie i samopoczucie przyszłych kolonizatorów.

Interesujesz się kosmosem i chciałbyś wiedzieć więcej na temat eksploracji, przemysłu, wojska i nowych technologii? Dołącz do grona naszej społeczności zapisując się do newslettera i zaobserwuj nas na social mediach, aby zawsze być na bieżąco!