Dania planuje pierwszą misję księżycową. Kluczowy wkład Polski

W ostatnich dniach rząd Danii podjął decyzję o przeznaczeniu 125-130 milionów koron (ok. 12,5 miliona dolarów) na pierwszą w historii tego kraju misję księżycową o nazwie Máni. Obecnie jej start jest planowany na 2029 r. Projekt jest prowadzony przez naukowców z Uniwersytetu Kopenhaskiego we współpracy z innymi duńskimi uczelniami oraz firmami technologicznymi z kraju i Europy.

Szczegóły misji i wkład Polski

Projekt został już wstępnie zaakceptowany przez Europejską Agencję Kosmiczną (ESA) do dalszych prac, a ostateczna decyzja dotycząca jego realizacji ma zostać podjęta jeszcze w tym roku przez Radę Programową ESA. Zatwierdzenie finansowania przez duńskie Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego i Nauki (Ministeriet for Højere Uddannelser og Forskning) znacząco zwiększa szanse, że misja wystartuje zgodnie z harmonogramem.

W ramach misji Máni duńscy naukowcy opracują orbiter księżycowy, którego zadaniem będzie mapowanie powierzchni bieguna południowego Srebrnego Globu o wysokiej rozdzielczości przestrzennej. Zebrane dane zostaną wykorzystane do identyfikacji bezpiecznych i strategicznych miejsc lądowania dla przyszłych misji załogowych.

Kluczową rolę odgrywają partnerzy z sektora prywatnego, zwłaszcza duńska firma Space Inventor, która odpowiada za konstrukcję satelity, systemy zasilania, panele słoneczne i układy sterujące. Warto zauważyć, że w projekt zaangażowana jest polska firma Scanway, która dostarczy instrument optyczny zdolny do obrazowania w rozdzielczości 20 cm/piksel z orbity 50 km.

„Z wykorzystaniem wielokątnego mapowania fotometrycznego projekt może dostarczyć subpikselowych informacji o mikrostrukturze powierzchni Księżyca, a także znacząco poprawić jakość map wysokościowych. W efekcie ułatwi on i zmniejszy ryzyka przyszłych misji eksploracyjnych, a także pozwoli na rozpoczęcie nowych badań naukowych” - opisała firma Scanway.

„Máni to jedna z tych misji, które mogą stać się symbolem europejskiej dojrzałości technologicznej w kierunku Księżyca. Dla Scanway to dowód, że nasza praca i partnerstwa - od STEP (Stars and ExoPlanets) po kolejne projekty - pozwalają nam realnie uczestniczyć w największych inicjatywach eksploracyjnych nadchodzącej dekady.” - podkreślił Jędrzej Kowalewski, prezes firmy Scanway S.A.

Ambitna strategia Danii

Misja Máni wpisuje się w strategię eksploracji kosmosu i rozwoju innowacji do 2035 r., którą duński rząd zatwierdził pod koniec ubiegłego roku. Strategia podkreśla transformacyjny potencjał technologii kosmicznych i danych m.in. w celu rozwiązania krytycznych wyzwań społecznych. W dokumencie określono dziewięć strategicznych punktów, od których będzie zależało, w jaki sposób sektor kosmiczny Danii rozwinie się we wskazanym okresie.

Wśród strategicznych punktów wymieniono m.in. udział w większej liczbie misji kosmicznych, zwiększenie finansowania programów ESA, utworzenie krajowego programu kosmicznego w celu wzmocnienia krajowych instytucji badawczych i innowacyjnych oraz zwiększenie finansowania badań kosmicznych w Danii.

Dania dąży do zwiększenia swojej niezależności technologicznej, a jednocześnie wzmocnienia roli w europejskim sektorze kosmicznym. Najlepszym tego dowodem jest decyzja o zwiększeniu składki odprowadzanej przez Danię do ESA do 254 mln euro na lata 2026-2028.