Chiński start kosmiczny w międzynarodowej kooperacji. Z udziałem Brazylii i Etiopii

Łączona dostawa satelitarna z 20 grudnia została przeprowadzona z użyciem rakiety nośnej Chang Zheng-4B (tłum. Długi Marsz-4B). Start miał miejsce w centrum lotów kosmicznych Taiyuan (prowincja Shanxi w północnych Chinach) - odpalenie nastąpiło ok. godz. 4:21 nad ranem czasu polskiego.

Na szczycie rakiety umieszczono zróżnicowany ładunek, złożony w sumie z 8 satelitów rozmaitego pochodzenia i przeznaczenia. Główny węzeł transportowy zajął satelita obserwacyjny CBERS 4A (China-Brazil Earth Resources Satellite) o masie 1980 kg, opracowany przez chińsko-brazylijskie konsorcjum państwowych instytutów o równym podziale wkładu.

Obiekt jest już szóstym instrumentem stworzonym w ramach tego długoterminowego porozumienia. Jego początki sięgają lipca 1988 roku, kiedy to przyjęto warunki wspólnej budowy kompletnego systemu teledetekcji satelitarnej między brazylijskim Narodowym Instytutem Badań Kosmicznych (INPE) a Chińską Akademią Technologii Kosmicznych (CAST). Stworzenie pierwszej operacyjnej konstelacji kosztowało ok. 300 milionów USD - w początkowych fazach, przy 30 proc. udziału Brazylii i 70 proc. Chin.

Obecnie realizacją tego międzynarodowego programu technologicznego po stronie brazylijskiej zajmuje się Narodowy Instytut Badań Kosmicznych (INPE) i Brazylijska Agencja Kosmiczna (AEB). Z kolei Państwo Środka reprezentują Chińska Akademia Technologii Kosmicznych (CAST) oraz Chińska Narodowa Agencja Kosmiczna (CNSA).

Satelity systemu CBERS znajdują przede wszystkim zastosowanie w obszarze cywilnego monitorowania zasobów naturalnych - ich podkreślanym wkładem jest wgląd w stan obszarów leśnych w Puszczy Amazońskiej i brazylijskich lasów deszczowych, a także zbieranie danych o poziomie degradacji środowiska w Brazylii. Z CBERS korzystać ma już ponad 35.000 użytkowników z blisko 2,5 tys. organizacji. Satelity przesyłają zdjęcia w średnim tempie 250 zobrazowań dziennie. Opracowane na ich podstawie materiały służą do monitorowania wylesiania (program PRODES), zasobów wodnych, urbanizacji, a także wykorzystania gruntów (jak program monitorowania upraw trzciny cukrowej CANASAT).

Najnowszy satelita systemu będzie operował na niskiej orbicie okołoziemskiej, 773 km nad Ziemią. Jego żywotność jest gwarantowana na okres 3 lat.

Jak wskazuje się w komentarzach agencyjnych w Chinach, program CBERS upatrywany jest jako wzór dla współpracy między krajami BRICS. Poza Chinami i Brazylią do grupy tej należą: Rosja, Indie i Republika Południowej Afryki. Państwa tej grupy negocjują ramowe porozumienie w sprawie utworzenia szerszej konstelacji satelitów teledetekcyjnych i wymieniania się zbieranymi danymi. W cytowanym przez Polską Agencję Prasową komunikacie Chińskiej Narodowej Agencji Kosmicznej (CNSA) z 2018 roku wskazuje się, że każdy z członków BRICS miałby wysłać w ramach konstelacji jednego lub dwa satelity. Jak podaje z kolei agencja Reutera, satelity CBERS miałyby być włączone w ten program – przypomniano przy tym, że spośród krajów BRICS tylko RPA nie posiada obecnie własnych satelitów.

Poza wyniesieniem instrumentu CBERS, bieżący lot wyróżnił się także pierwszym jak dotąd wystrzeleniem obiektu satelitarnego dla rządu Etiopii. Pierwszy w dziejach etiopski satelita to mikrosystem teledetekcyjny ETRSS 1 (Ethiopian Remote Sensing Satellite) o masie blisko 70 kg, którego producentem jest w całości chiński CAST. Zgodnie z przedstawionymi szczegółami misji, ETRSS 1 będzie używany do monitorowania zmian klimatycznych i pogodowych nad Etiopią w celu lepszego zarządzania w rolnictwie, leśnictwie i ochronie zasobów naturalnych.

Rakieta Chang Zheng wyniosła w tym locie także sześć innych, pomniejszych satelitów. Były to w znaczącej przewadze chińskie mikro- i nano- instrumenty edukacyjno-doświadczalne o zastosowaniach telekomunikacyjnych oraz cubesat FloripaSat-1 brazylijskich studentów z Universidade Federal de Santa Catarina (UFSC). Lista pozostałych obiektów objęła urządzenia: Yuheng, Shuntian, Tianyan 01, Tianyan 02 oraz Weilai 1R.