NASA z planem budowy reaktora jądrowego na Księżycu

Informację o planach budowy reaktora jądrowego na Księżycu podało jako pierwsze POLITICO, powołując się na pozyskane dokumenty i wypowiedzi anonimowego przedstawiciela NASA. Sean Duffy został mianowany na tymczasowego administratora amerykańskiej agencji kosmicznej na początku lipca 2025 roku. Były prezenter Fox News pełni również funkcję sekretarza transportu w administracji Donalda Trumpa.

"Chodzi o zwycięstwo w drugim wyścigu kosmicznym"

Tak twierdzi źródło cytowane przez POLITICO. Rzeczywiście wyzwanie w tym obrębie technologii istnieje. W kwietniu 2025 roku wspólny pomysł umieszczenia reaktora jądrowego na Księżycu ogłosiły Chiny i Rosja w ramach projektu Międzynarodowej Stacji Badawczej na Księżycu (ILRS). Placówka ma dawać możliwość prowadzenia długoterminowych badań z wielu dziedzin, a w dalszej perspektywie także stanowić bazę wypadową do kolejnych misji.

POLITICO powołuje się na odpowiednią dyrektywę, która ma zostać ogłoszona w tym tygodniu. Dokument wskazuje rzekomo na budowę małego reaktora na Srebrnym Globie o mocy 100 kW oraz uruchomienie go do 2030 roku. Media określają to jako „przyspieszony plan”, który zakłada nabór ofert w ciągu 60 dni. Przyznane zostaną przynajmniej dwa kontrakty. Dyrektywa wskazuje, że pierwszy kraj, który umieści reaktor na Księżycu, może ogłosić „strefę zamkniętą”, co ograniczyłoby plany Amerykanów.

Jeszcze kilka lat temu NASA rozpoczęła pierwszą fazę projektu Fission Surface Power, koncentrującego się na badaniach małych, 6-tonowych reaktorów na Księżycu o mocy 40 kW. Amerykańska agencja kosmiczna w 2024 roku stwierdziła, że jest to wystarczające, aby zapewnić energię elektryczną dla 33 gospodarstw domowych.

Technologia z Europy

Mały reaktor jądrowy na naturalnym satelicie Ziemi będzie kluczowy dla placówki badawczej, która zostanie zbudowana w ramach międzynarodowego programu Artemis, prowadzonego pod egidą NASA. Celem współpracy jest przywrócenie stałej obecności człowieka na Srebrnym Globie i przygotowanie do misji na inne ciała niebieskie, tj. Mars. Oprócz jednostki generującej, kluczowe będą również inne elementy infrastruktury, tj. sieci przesyłowe.

Prace nad tego typu technologią prowadzone są również w Europie. Szczególnie należy wyróżnić włoski projekt SELENE rozpoczęty w 2024 roku. Na czele inicjatywy stoi ENEA - Włoska Narodowa Agencja Nowych Technologii, Energetyki i Zrównoważonego Rozwoju Gospodarczego we współpracy z Thales Alenia Space oraz Wydziałem Energetyki Politechniki w Mediolanie. Projekt nie zakłada jedynie budowy małego reaktora jądrowego, ale całego systemu, w tym czujników, sieci przesyłowej, budowy łańcucha dostaw, magazynów energii, etc.

Demonstrator małego reaktora jądrowego na Księżycu umieści również Rolls-Royce Submarines, spółka zależna Rolls-Royce Holdings plc, która pozyskała finansowanie m. in. od agencji kosmicznej Wielkiej Brytanii, UKSA. Wstępna demonstracja w locie jest przewidywana pod koniec tej dekady.