Podsumowanie miesiąca: maj 2023 r.

1. Europejscy giganci stworzą bezpieczną infrastrukturę telekomunikacyjną

Kończący się właśnie miesiąc rozpoczęliśmy od istotnej dla Europy informacji w kwestii stworzenia europejskiej konstelacji satelitarnej IRIS² (Infrastructure for Resilience, Interconnectivity and Security by Satellite). Jak mogliśmy się dowiedzieć, ma ona na celu zapewnienie nowej bezpiecznej i odpornej infrastruktury łączności dla europejskich rządów, przedsiębiorstw oraz obywateli. Stworzone konsorcjum o charakterze otwartym będzie zarządzane przez Airbus Defence and Space, Eutelsat, Hispasat, SES i Thales Alenia Space. Konsorcjum będzie również opierać się na podstawowym zespole następujących firm: Deutsche Telekom, OHB, Orange, Hisdesat, Telespazio i Thales. Jak czytamy w komunikacie prasowym firmy Airbus, podmioty wspólnie będą dążyć do stworzenia najnowocześniejszej konstelacji satelitarnej opartej na architekturze wieloorbitowej, która będzie interoperacyjna z infrastrukturą naziemną.

2. Wielka Brytania: rozpoczęto prace nad nowym kosmodromem

Zaledwie kilka dni później świat obiegła informacja dotycząca ogłoszenia przez brytyjską firmę Orbex Space rozpoczęcia budowy nowego obiektu w Szkocji - Sutherland Spaceport, który będzie pierwszym miejscem startowym przystosowanym do wykonywania startów pionowych na stałym lądzie Wielkiej Brytanii. Według narodowej agencji kosmicznej (UKSA), rozpoczęcie prac konstrukcyjnych potwierdza rosnące zdolności kosmiczne Zjednoczonego Królestwa. Zgodnie z dostępnymi informacjami budowa nowego kosmodromu jest dużym przedsięwzięciem, które zapewni około 250 nowych miejsc pracy w Highlands and Islands, czyli regionie Szkocji położnym w głównej mierze na północy i obejmującego wiele wyżyn oraz Szetlandy. W ocenie skutków gospodarczych zleconej przez Highlands and Islands Enterprise (HIE) stwierdza się, że obecność portu kosmicznego może potencjalnie wygenerować prawie 1 mld GDP wartości dodanej brutto dla gospodarki regionu w ciągu najbliższych 30 lat.

3. SpaceX wyniesie polskiego satelitę. Start już w tym roku

Przechodząc na polski rynek, a przełomie kwietnia i maja poznaliśmy datę wyniesienia w przestrzeń kosmiczną kolejnego satelity z Polski. Stworzony w Gliwicach Intuition-1, czyli zminiaturyzowane urządzenie hiperspektralne (klasy 6U) wyruszy na niską orbitę okołoziemską (LEO) w październiku br. na pokładzie amerykańskiego systemu nośnego Falcon 9, w ramach misji realizowanej przez SpaceX o oznaczeniu Transporter-9. Celem misji kosmicznej Intuition-1 jest wykonywanie zobrazowań Ziemi z wykorzystaniem satelity z instrumentem hiperspektralnym oraz zaawansowaną jednostką do przetwarzania danych na pokładzie opartej o głębokie sieci neuronowe w postaci komputera pokładowego - Leopard. Będzie to pierwszy na świecie satelita o mocy przetwarzania pozwalającej na segmentację obrazów hiperspektralnych na orbicie. Intuition-1 będzie satelitą klasy 6U, w kształcie prostopadłościanu o wymiarach 10x22x36 cm, a jego waga w przybliżeniu wyniesie 10 kg.

4. Zakończono konsultacje dotyczące polskiej misji księżycowej

Zostając w Polsce należy przypomnieć, że w maju Polska Agencja Kosmiczna (POLSA) poinformowała o podsumowaniu trwających od czerwca 2022 r. konsultacjach dotyczących polskiej misji księżycowej. W blisko rocznych pracach wzięło udział ponad dwadzieścia podmiotów, a efektem ich prac są cztery koncepcje misji. Podczas spotkania prezes Polskiej Agencji Kosmicznej podkreślił, że konsultacje sektorowe dały konkretny efekt – pokazały przede wszystkim, że możliwe jest zarządzanie tak rozproszonym potencjałem naukowym i przemysłowym w ramach jednego projektu. Zaznaczył również, że konsultacje otworzyły perspektywy rozwoju dla naukowców i firm, ponieważ opracowane koncepcje są oryginalne w skali światowej i bazują na polskim know-how oraz możliwościach rodzimego przemysłu.Podsumowując spotkanie, Grzegorz Wrochna zapowiedział rozpoczęcie prac nad polską orbitalną misją księżycową jeszcze w tym roku.

5. Podpisano umowę ws. polskiej konstelacji satelitów obserwacyjnych

Na tym informacje z naszego kraju się nie kończyły, gdyż w drugiej połowie maja br. Creotech Instruments podpisał z Agencją Uzbrojenia umowę o wartości 6,5 mln PLN brutto na projekt "Przemysłowe studium wykonalności projektu konstelacji mikrosatelitów optoelektronicznych Ziemi" - podała spółka w komunikacie. Drugim podmiotem, który został wybrany przez AU do tego zadania jest Airbus Space, będący częścią grupy firmy Airbus. Jak mogliśmy się dowiedzieć, wykonanie badania naukowego - Przemysłowego Studium Wykonalności projektu konstelacji mikrosatelitów optoelektronicznej obserwacji Ziemi ma na celu zdefiniowanie architektury systemu. Obejmuje fazę 0 i A przygotowania konstelacji zgodnie z metodologią ECSS (European Collaboration for Space Standarization). Fazy 0 i A są pierwszymi fazami projektów kosmicznych w nomenklaturze ECSS. Termin realizacji umowy to maksymalnie cztery miesiące od daty jej zawarcia, czyli do 24 września 2023.

6. Polsko-fińska spółka zbuduje zdolności kosmiczne ZEA

Jak widać w polskim sektorze kosmicznym działo się sporo ciekawych rzeczy, a kolejnym tego przykładem była informacja dotycząca firmy ICEYE, gdyż Polsko-fińskie przedsiębiorstwo podpisało znaczący kontrakt z partnerami ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Wspólny projekt ma dać nowy, ważny impuls dla rozwoju sektora kosmicznego i całej gospodarki tego państwa. Plan współpracy zakłada budowę co najmniej pięciu satelitów obserwacji Ziemi wyposażonych w radar SAR, z których pierwszy poleci na niską orbitę okołoziemską już w pierwszym kwartale 2024 roku. Sygnatariuszami umowy z ICEYE są firmy Bayanat oraz Yahsat. Spółki te będą wspólnie realizować kompleksowy program kosmiczny, który zaowocuje stworzeniem narodowych zdolności w zakresie teledetekcji satelitarnej i obserwacji Ziemi (EO) w Zjednoczonych Emiratach Arabskich.

7. Defence24 DAY: Znaczenie V-tej domeny w operacji obronnej w Europie

W majowym podsumowaniu nie mogło zabraknąć wspomnienia o panelu dyskusyjnym pt."Space. Znaczenie V-tej domeny w operacji obronnej w Europie", który został zorganizowany w ramach tegorocznej edycji konferencji Defence24 Day na PGE Stadionie Narodowym. Udział w dyskusji wzięli płk Marcin Mazur, Wiceprezes Polskiej Agencji Kosmicznej (POLSA), gen. bryg. Marcin Górka, Dyrektor Departamentu Innowacji w Ministerstwie Obrony Narodowej, Witold Witkowicz, członek zarządu ICEYE Polska oraz Paweł Wojtkiewicz, prezes Związku Pracodawców Sektora Kosmicznego. Panel moderował Paweł Ziemnicki, szef biura Związku Pracodawców Sektora Kosmicznego. W panelu poruszono kwestie, m. in. wykorzystania domeny kosmicznej w sferze obronnej oraz postrzegania tego zagadnienia przez państwa Unii Europejskiej oraz członków NATO, a także temat wojny na Ukrainie, która jasno pokazała, jak dużą rolę podczas konfliktu odgrywają systemy satelitarne, obrazowanie oraz łączność. Zapraszamy do zapoznania się z relacją tekstową z owej dyskusji oraz innych materiałów dotyczących tegorocznej edycji Defence24 DAY .

8.Powstanie polski satelita telekomunikacyjny? Zawarto umowę

W ostatnim dniu maja Polska Agencja Kosmiczna poinformowała również o planach stworzenia pierwszego, polskiego satelity telekomunikacyjnego. Jak czytamy w komunikacie, Departament Telekomunikacji i Nawigacji Satelitarnej Polskiej Agencji Kosmicznej (POLSA) przeprowadził postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na wykonanie studium wykonalności dotyczące analizy techniczno-ekonomicznej, określającej możliwości Polski w budowie pierwszego, małego satelity telekomunikacyjnego na orbicie GEO. Cały proces zakończył się wyłonieniem wykonawcy i podpisaniem umowy. celem studium jest uzyskanie przez zamawiającego kompleksowej informacji w zakresie aktualnych możliwości wybudowania, skonfigurowania, wyniesienia i użytkowania pierwszego polskiego satelity telekomunikacyjnego pracującego na orbicie geostacjonarnej GEO, na przydzielonej pozycji 15.2 E.

9. Blue Origin opracuje lądownik księżycowy dla NASA

Ostatnie dni maja to także istotne ogłoszenie NASA, która dokonała wyboru podmiotu odpowiedzialnego za stworzenie drugiego lądownika księżycowego (HLS - Human Landing System) dla programu Artemis. Wytypowanym podmiotem została firma Blue Origin, która w ramach kontraktu o wartości 3,4 mld USD opracuje pojazd zdolny do bezpiecznego transportu astronautów misji Artemis V na powierzchnię Srebrnego Globu. Oprócz tego, firma ma także dostarczyć okołoksiężycowy moduł transferowy. Projekt lądownika o nazwie Blue Moon jest realizowany przez Blue Origin, natomiast nie jest to jedyne przedsiębiorstwo zaangażowane w jego powstanie, gdyż firma będzie przy tym współpracować z takimi podmiotami jak Boeing, Lockheed Martin, Draper, Astrobotic oraz Honeybee Robotics. Zanim jednak dojdzie do lotu dwóch astronautów w ramach misji Artemis V, dojdzie do przeprowadzenia bezzałogowej misji testowej, która odbędzie się rok wcześniej.

10. Pierwsza prywatna stacja kosmiczna trafi na orbitę w 2025 roku?

Z informacji napływających do z USA dowiedzieliśmy się również o planach jednej z amerykańskich spółek - Vast Space, która zapowiedziała że w ciągu najbliższych dwóch lat planuje rozmieścić na orbicie okołoziemskiej pierwszą w historii, prywatną stację kosmiczną. Według doniesień, placówka będzie wyniesiona w przestrzeń kosmiczną za pomocą systemu nośnego Falcon 9 najwcześniej w sierpniu 2025 r. 10 maja br. firma Vast Space ogłosiła, że na podstawie podpisanego porozumienia z przedsiębiorstwem Elona Muska w drugiej połowie 2025 r. rakieta Falcon 9 wyniesie na orbitę moduł stacji nazwie Haven-1. Następnie w niedługim odstępie czasu w kierunku orbitującej placówki zostanie wysłana czteroosobowa załoga misji Vast-1, która spędzi na stacji 30 dni.

Opisywane wydarzenia to tylko część tego co działo się w maju br. w świecie technologii kosmicznych i eksploracji kosmosu. Przed nami kolejny, równie owocnie zapowiadający się miesiąc, zatem zachęcamy Państwa do śledzenia naszej strony internetowej oraz mediów społecznościowych.